Małe dziecko podczas szczepienia – kluczowy krok w zapewnieniu ochrony zdrowia i prewencji chorób. Szczepienia są fundamentem profilaktyki, chroniąc najmłodszych przed poważnymi zagrożeniami zdrowotnymi i wspierając ich rozwój w bezpiecznym środowisku.

Ważne zmiany w kalendarzu szczepień ochronnych

Od 15 maja 2025 r. wchodzą w życie istotne zmiany w zakresie szczepień ochronnych finansowanych z budżetu państwa. Ministerstwo Zdrowia opublikowało zaktualizowany wykaz szczepień zalecanych, które są bezpłatnie dostępne dla określonych grup pacjentów. Wśród nich znalazły się trzy kluczowe pozycje: szczepienie przeciw wirusowi HPV, COVID-19 oraz krztuścowi. Szczególne znaczenie mają zmiany w programie szczepień przeciwko HPV, które zwiększają elastyczność w ich realizacji.

Najważniejsza zmiana dotyczy schematu szczepienia przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV), który jest jedną z głównych przyczyn raka szyjki macicy oraz innych nowotworów (m.in. odbytu, prącia czy gardła). Dotychczas obowiązywał sztywny wymóg zakończenia dwudawkowego cyklu szczepień przed ukończeniem przez dziecko 14. roku życia. Od teraz, jeśli szczepienie zostanie rozpoczęte (pierwsza dawka) przed 14. urodzinami, możliwe będzie podanie drugiej dawki również po ukończeniu tego wieku – pod warunkiem, że zostanie zachowany odstęp od 6 do 12 miesięcy między dawkami.

Zmiana ta ułatwi rodzicom organizację szczepień i zmniejszy ryzyko utraty możliwości ukończenia programu z powodów niezależnych, takich jak choroba czy wyjazd.

ONKOPORADNIK: Zalecenia dotyczące szczepień u chorych na nowotwory. Szczepienia u pacjentów onkologicznych są kluczowym elementem wspomagającym terapię i poprawiającym jakość życia osób chorych na nowotwory. W trakcie leczenia onkologicznego, w szczególności podczas stosowania chemioterapii, radioterapii czy terapii immunosupresyjnych, układ odpornościowy pacjentów jest osłabiony, co zwiększa ryzyko zakażeń. Dlatego zaleca się przeprowadzenie szczepień ochronnych przed rozpoczęciem intensywnego leczenia, o ile stan zdrowia pacjenta na to pozwala. Najczęściej zaleca się szczepienia przeciwko pneumokokom, grypie, wirusowi HPV (w szczególności u pacjentek z rakiem szyjki macicy) oraz przeciwko WZW B. Istotne jest, aby pacjent skonsultował się z lekarzem prowadzącym, który określi optymalny czas na wykonanie szczepień, biorąc pod uwagę aktualny stan zdrowia i rodzaj leczenia. Szczepienia u chorych na nowotwory nie tylko zwiększają odporność na infekcje, ale także mogą pomóc w zmniejszeniu ryzyka powikłań związanych z leczeniem onkologicznym. W niektórych przypadkach, takich jak terapia CAR-T, rekomendacje szczepień mogą obejmować również inne preparaty ochronne. Należy jednak pamiętać, że szczepienia żywymi wirusami, jak np. szczepionka przeciw odrze, różyczce czy śwince, są przeciwwskazane u pacjentów w trakcie leczenia immunosupresyjnego. Wszelkie decyzje dotyczące szczepienia powinny być zawsze podejmowane w konsultacji z lekarzem specjalistą, który uwzględni indywidualny stan zdrowia pacjenta oraz specyfikę terapii. Zalecenia szczepień u chorych na nowotwory, szczepionki dla pacjentów onkologicznych, szczepienia przed leczeniem onkologicznym, szczepienie przeciwko pneumokokom, immunosupresja a szczepienia, szczepienie HPV u pacjentów onkologicznych, szczepienia przeciwko grypie i pneumokokom, terapia onkologiczna a szczepienia, WZW B szczepienie dla pacjentów onkologicznych.

Zalecenia dotyczące szczepień u chorych na nowotwory

Wirus HPV odpowiada za znaczną część nowotworów szyjki macicy, który co roku w Polsce diagnozuje się u około 2,4–2,5 tys. kobiet. Niestety, około 1,6 tys. pacjentek umiera z powodu tej choroby. Szczepienia przeciw HPV uznawane są za jedno z najskuteczniejszych narzędzi profilaktyki nowotworowej, a ich bezpłatna dostępność dla dzieci w wieku od 9 do 14 lat (przy rozpoczęciu szczepienia przed ukończeniem 14 lat) to krok w stronę lepszej ochrony zdrowia publicznego.

Poza szczepieniem HPV, aktualny wykaz obejmuje także dwa inne ważne szczepienia:

Szczepienie przeciw COVID-19 – finansowane dla wszystkich osób powyżej 6. miesiąca życia. Szczepienie realizowane jest w schemacie wielodawkowym, zgodnie z aktualnymi wytycznymi Ministerstwa Zdrowia i stanowi istotny element profilaktyki ciężkiego przebiegu infekcji SARS-CoV-2.

Szczepienie przeciw krztuścowi dla kobiet w ciąży – zalecane w schemacie jednodawkowym pomiędzy 27. a 36. tygodniem ciąży. W szczególnych przypadkach zagrożenia porodem przedwczesnym szczepienie można wykonać już po ukończeniu 20. tygodnia ciąży. Krztusiec, mimo że często kojarzony z dzieciństwem, stanowi poważne zagrożenie dla noworodków – szczepienie matek pozwala na przekazanie przeciwciał ochronnych dziecku jeszcze przed narodzinami.

Nowelizacja wykazu szczepień finansowanych przez Ministerstwo Zdrowia pokazuje, że polityka zdrowotna coraz mocniej stawia na zapobieganie chorobom zakaźnym i nowotworom poprzez dostęp do nowoczesnych szczepień. Zmiany w schematach i kryteriach kwalifikacji do szczepień to wyjście naprzeciw realnym potrzebom rodzin i kobiet w ciąży.

Źródło: Obwieszczenie Ministra Zdrowia z 8 maja 2025 r. w sprawie wykazu zalecanych szczepień ochronnych, dla których zakup szczepionek objęty jest finansowaniem ze środków publicznych.

Szczepienia dzieci – fakty i mity o szczepionkach