Główny Urząd Statystyczny (GUS) udostępnił nową edycję cyklicznego raportu pt. „Zdrowie i ochrona zdrowia”. Dokument ten skupia się na kwestiach związanych ze zdrowiem publicznym oraz funkcjonowaniem systemu opieki zdrowotnej, ze szczególnym uwzględnieniem nowotworów. W raporcie znajdują się m.in. najświeższe dane dotyczące zachorowań na nowotwory złośliwe w Polsce.
Warto jednak zaznaczyć, że publikowane zestawienia eksperckie są dostępne z niemal dwuletnim opóźnieniem, co jest spowodowane harmonogramem prac Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie Państwowego Instytutu Badawczego.
Raport GUS: Zachorowania na nowotwory złośliwe
Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, w 2021 roku w Polsce odnotowano 166,6 tys. nowych przypadków zachorowań na nowotwory złośliwe. Liczba ta była o 17,2% wyższa w porównaniu z rokiem pandemicznym 2020 i niemal identyczna jak w roku 2019, przed pandemią (różnica wyniosła zaledwie 0,03%, czyli 56 przypadków).
Wskaźnik zachorowalności (zapadalności) wyniósł 438,5 przypadków na 100 tys. mieszkańców, co oznacza wzrost o 66,2 zachorowania w porównaniu do 2020 roku i o 4,4 przypadku więcej niż w 2019 roku.
Choć w 2021 roku zarejestrowano więcej przypadków nowotworów złośliwych, struktura zachorowań ze względu na umiejscowienie nowotworów pozostała podobna do tej z roku poprzedniego.
Nowe zachorowania na nowotwory złośliwe
W 2021 roku w Polsce największy odsetek nowych zachorowań na nowotwory złośliwe dotyczył nowotworów narządów płciowych – stanowiły one 19,3% wszystkich przypadków (32,1 tys.), z wskaźnikiem zapadalności 84,4 na 100 tys. mieszkańców. Kolejne miejsca zajęły:
– Nowotwory narządów trawiennych – 18,9% (31,4 tys. zachorowań, wskaźnik zapadalności 82,8),
– Nowotwory narządów oddechowych i klatki piersiowej – 13,9% (23,2 tys. zachorowań, wskaźnik zapadalności 61,1).
Te trzy grupy nowotworów łącznie odpowiadały za 52,1% wszystkich nowych przypadków w kraju.
Najmniejszy odsetek zachorowań odnotowano dla:
– Nowotworów kości i chrząstki stawowej – 0,2% (0,4 tys.),
– Nowotworów międzybłonka i tkanek miękkich – 1,1% (1,8 tys.),
– Nowotworów o nieokreślonym umiejscowieniu i wtórnych – 1,9% (3,2 tys.).
Wskaźniki zapadalności na 100 tys. mieszkańców dla najczęstszych lokalizacji:
– Narządy płciowe: 84,4 (o 14,8 więcej niż w 2020 r. i o 0,9 więcej niż w 2019 r.),
– Narządy trawienne: 82,8 (o 8,1 więcej niż w 2020 r., ale o 1,7 mniej niż w 2019 r.),
– Narządy oddechowe i klatka piersiowa: 61,1 (o 5,8 więcej niż w 2020 r., ale o 3,5 mniej niż w 2019 r.),
– Piersi: 55,9 (o 9,8 więcej niż w 2020 r.),
– Czerniak i inne nowotwory skóry: 46,4 (o 10,2 więcej niż w 2020 r.).
Analiza terytorialna wskaźnika zapadalności na nowotwory złośliwe
Nowotwory narządów płciowych:
– Najwyższa zapadalność: Województwo świętokrzyskie – 111,4 przypadków na 100 tys. mieszkańców.
– Najniższa zapadalność: Województwo mazowieckie – 65,4 przypadków na 100 tys. mieszkańców.
Nowotwory narządów trawiennych:
– Najwyższa zapadalność: Województwo śląskie – 100,8 przypadków na 100 tys. mieszkańców.
– Najniższa zapadalność: Województwo mazowieckie – 68,8 przypadków na 100 tys. mieszkańców.
Nowotwory układu oddechowego i klatki piersiowej:
– Najwyższa zapadalność: Województwo kujawsko-pomorskie – 84,7 przypadków na 100 tys. mieszkańców.
– Najniższa zapadalność: Województwo podkarpackie – 49,1 przypadków na 100 tys. mieszkańców.
Dane te wskazują na wyraźne zróżnicowanie terytorialne w Polsce, zależne od regionu i specyfiki dominujących nowotworów.
Objawy nowotworów u dzieci mogą przypominać dolegliwości wieku dziecięcego
Zachorowania na nowotwory złośliwe w Polsce w 2021 roku – podział według płci
Z danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że spośród 166,6 tys. nowych przypadków nowotworów złośliwych:
– 49,7% (82,8 tys.) zachorowań dotyczyło mężczyzn,
– 50,3% (83,8 tys.) zachorowań odnotowano u kobiet.
Wskaźnik zapadalności wynosił:
– 450,7 przypadków na 100 tys. mężczyzn,
– 427,0 przypadków na 100 tys. kobiet.
Dominujące nowotwory u kobiet:
1. Nowotwór złośliwy piersi: najczęściej diagnozowany, odpowiadający za prawie co czwarte nowe rozpoznanie (21,1 tys. zachorowań).
2. Nowotwory narządów trawiennych: 16,4% wszystkich przypadków (13,7 tys.).
3. Nowotwory narządów płciowych: 15,1% (12,7 tys.).
Dominujące nowotwory u mężczyzn:
1. Nowotwory narządów płciowych: 23,5% przypadków (19,4 tys.).
2. Nowotwory narządów trawiennych: 21,4% (17,7 tys.).
3. Nowotwory narządów oddechowych i klatki piersiowej: 17,4% (14,4 tys.).
Dane te potwierdzają różnice w najczęściej występujących nowotworach między kobietami a mężczyznami, odzwierciedlając specyfikę biologiczną oraz inne czynniki wpływające na zdrowie populacji.
Analiza zachorowań na nowotwory złośliwe w Polsce w 2021 roku według grup wiekowych
W danych GUS widać wyraźny wzrost zachorowalności z wiekiem. W 2021 roku, zgodnie z raportem GUS, liczba zachorowań na nowotwory złośliwe oraz wskaźnik zapadalności na 100 tys. osób rosły wraz z wiekiem pacjentów. Osoby powyżej 60. roku życia stanowiły 74,8% wszystkich przypadków nowotworów złośliwych. Największą grupą byli pacjenci w wieku 60–69 lat, którzy odpowiadali za 32,4% nowych zachorowań.
Dzieci i młodzież (0–19 lat)
– Zdiagnozowano 1,3 tys. przypadków (0,8% ogółu).
– Najczęściej rejestrowane nowotwory: Tkanki limfatycznej i krwiotwórczej: 42,2% przypadków (0,5 tys.).
Młodzi dorośli (20–39 lat)
– Najliczniejsze grupy nowotworów:
1. Narządy płciowe: 20,5% przypadków (1,5 tys.).
2. Tarczyca i gruczoły wydzielania wewnętrznego: 18,8% (1,4 tys.).
3. Nowotwory piersi: 16,4% (1,2 tys. kobiet).
Dorośli w wieku 40–59 lat
– 40–49 lat: Najczęściej diagnozowanym nowotworem u kobiet był nowotwór piersi – 28,4% przypadków (3,3 tys.).
– 50–59 lat: Również dominował nowotwór piersi – 19,2% przypadków (4,2 tys.).
Seniorzy (60–69 lat)
– Najczęściej występujące nowotwory:
1. Narządy płciowe: 21,4% (11,5 tys.).
2. Narządy trawienne: 19,0% (10,3 tys.).
3. Narządy oddechowe i klatka piersiowa: 17,9% (9,7 tys.).
Osoby w wieku 70+
– Dominujące nowotwory:
1. Narządy trawienne: 21,7% (15,3 tys.).
2. Narządy płciowe: 19,1% (13,5 tys.).
3. Narządy oddechowe i klatka piersiowa: 14,8% (10,4 tys.).
4. Czerniak i inne nowotwory skóry: 14,2% (10,0 tys.).
Podsumowanie
Dane GUS wskazują na wyraźne różnice w typach nowotworów w zależności od wieku. U najmłodszych pacjentów dominują nowotwory układu limfatycznego, podczas gdy u dorosłych i seniorów najczęściej diagnozowane są nowotwory narządów płciowych, trawiennych, oddechowych i piersi.
Raport Zdrowie i ochrona zdrowia w 2023 r.:
Raport Zdrowie i ochrona zdrowia w 2023 r. aneks tabelaryczny:
Źródło: Główny Urząd Statystyczny, Raport: Zdrowie i ochrona zdrowia w 2023 r.