Miliony pacjentów na świecie czekają na narządy do przeszczepów, ale szanse na transplantację ma jedynie niewielki odsetek z nich. Prof. dr hab. Michał Wszoła otwiera jednak nowy rozdział w medycynie regeneracyjnej. Jego innowacyjne podejście do biodruku 3D może stać się kluczem do produkcji spersonalizowanych narządów, a pierwsze wszczepienie bionicznej trzustki planowane jest już na 2026 rok.
Bioniczna trzustka szansą dla pacjentów z cukrzycą
Prof. dr hab. n. med. Michał Wszoła, wybitny chirurg transplantolog i przewodniczący Rady Naukowej Fundacji Badań i Rozwoju Nauki, stoi na czele zespołu, który od lat pracuje nad bioniczną trzustką. Projekt, realizowany we współpracy z firmą Polbionica, może zrewolucjonizować leczenie cukrzycy typu 1 oraz przewlekłego zapalenia trzustki.
Dramatycznie brakuje narządów do transplantacji. Rozwiązaniem mogą być narządy bioniczne – wyjaśnia profesor Wszoła.
W Polsce około 20 tysięcy osób choruje na powikłaną cukrzycę typu 1, a przeszczepy trzustki ratują także pacjentów z przewlekłym zapaleniem trzustki. Niestety, liczba przeszczepów jest niewystarczająca – w najlepszym roku w Polsce przeprowadzono 40 transplantacji trzustki, a w ostatnich latach liczba ta wynosiła zaledwie 28. Na całym świecie rocznie wykonuje się jedynie 1500 takich przeszczepów, podczas gdy potrzeba ich znacznie więcej.
Jak działa biodruk bionicznej trzustki?
Bioniczna trzustka tworzona metodą biodruku 3D ma umożliwić regenerację funkcji narządu poprzez odtworzenie jego struktury, w tym układu naczyniowego oraz matriksu zewnątrzkomórkowego, co pozwala na przetrwanie wysp trzustkowych po transplantacji.
Proszę sobie wyobrazić drukarkę 3D, która zamiast plastiku używa komórek pacjenta zmieszanych z substancją imitującą matrix. Warstwa po warstwie tworzona jest struktura przypominająca naturalny narząd – tłumaczy prof. Wszoła.
Wydrukowana trzustka jest przechowywana w bioreaktorze, gdzie pozostaje w warunkach sprzyjających jej funkcjonowaniu do momentu transplantacji.
Przełomowe badania na zwierzętach
Zespół prof. Wszoły zakończył główny etap badań na zwierzętach – bioniczna trzustka została z powodzeniem przeszczepiona świni. Obecnie trwają przygotowania do badań klinicznych na ludziach. Badania kliniczne mają ruszyć w najbliższych miesiącach, a pierwsza transplantacja u człowieka jest planowana na 2026 rok.
Nadzieja dla milionów pacjentów
Koszty wydrukowania i przeszczepienia bionicznej trzustki szacowane są na około 200 tysięcy euro, jednak inwestycja ta może się szybko zwrócić – pacjent odzyskuje zdrowie, może normalnie funkcjonować, nie wymaga ciągłej opieki medycznej i kosztownych terapii.
Projekt bionicznej trzustki jest wspierany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju oraz międzynarodowych partnerów. W ramach konkursu Seal of Excellence, Polbionica otrzymała 2,5 mln euro na realizację pierwszej transplantacji u człowieka.
Przyszłość biodruku narządów
Prof. Wszoła jest przekonany, że biodruk 3D to przyszłość transplantologii. Nie możemy jeszcze wydrukować całego człowieka, ale biodrukowanie organów to kwestia czasu. Obecnie trwają badania nad drukiem laserowym i holograficznym, a przyszłość może należeć do połączenia tych technologii – wyjaśnia naukowiec.
Jeśli bioniczna trzustka przejdzie pozytywnie testy kliniczne i zostanie wdrożona do użytku, będzie to ogromny przełom w leczeniu cukrzycy i transplantologii na świecie. Polska może stać się liderem w tej dziedzinie, otwierając nowy rozdział w medycynie regeneracyjnej.
Mniejsza masa ciała to mniejsze ryzyko zachorowania na raka
Źródło: fundacjabirn.pl, https://journals.lww.com/transplantjournal/fulltext/2022/09001/p12_02__bionic_pancteas___3d_bioprinting_of_a.1052.aspx