Nowa lista antywywozowa: 276 pozycji leków i wyrobów medycznych zagrożonych brakiem dostępności

Ministerstwo Zdrowia ponownie zaktualizowało wykaz produktów leczniczych i wyrobów medycznych, których eksport poza granice kraju wymaga specjalnej zgody. Zmiany ogłoszono 8 maja 2025 roku w Dzienniku Urzędowym i będą one obowiązywać od 16 maja. Najnowsza edycja listy antywywozowej zawiera 276 pozycji – o cztery więcej niż w poprzednim zestawieniu. Każda nowelizacja dokumentu odzwierciedla realne trudności w dostępności określonych preparatów dla polskich pacjentów, zwłaszcza tych cierpiących na choroby przewlekłe.

Na aktualnej liście znalazły się m.in. leki dla pacjentów z cukrzycą, takie jak insuliny Abasaglar czy Ryzodeg, a także preparaty immunosupresyjne, szczepionki, opioidy, leki na ADHD oraz środki stosowane w leczeniu POChP. Obecność wyrobów medycznych – takich jak powlekane cewniki urologiczne – świadczy o szerokim zakresie problemu. Zidentyfikowane braki w hurtowniach i aptekach stanowią podstawę do objęcia danego produktu kontrolą wywozową. Resort zdrowia w ten sposób stara się przeciwdziałać procederowi nielegalnego eksportu, który pozbawia polskich pacjentów dostępu do niezbędnej farmakoterapii.

Wśród czterech nowo wprowadzonych produktów znalazły się:
Angeliq (estradiol + drospirenon) – lek hormonalny stosowany w terapii menopauzalnej,
Bebilon Pepti 1 Syneo i Bebilon Pepti MCT – diety eliminacyjne dla niemowląt z alergią na białko mleka krowiego,
Tenofovir disoproxil Aurovitas – lek przeciwwirusowy stosowany m.in. w leczeniu zakażenia HIV.

Każdy z tych produktów odpowiada na określone, pilne potrzeby zdrowotne – od wsparcia odporności, przez leczenie infekcji wirusowych, po specjalistyczne żywienie niemowląt. Ich pojawienie się na liście to sygnał, że rynek farmaceutyczny w Polsce wciąż zmaga się z poważnymi wyzwaniami w zakresie dystrybucji i zabezpieczenia dostaw.

Zadaniem listy antywywozowej jest prewencja: ochrona polskich pacjentów przed skutkami niedoborów, które mogą być efektem nielegalnego lub nadmiernego eksportu leków i sprzętu medycznego. Dynamiczne zmiany popytu, zaburzenia w łańcuchach dostaw, a także praktyki spekulacyjne stanowią realne zagrożenie dla ciągłości terapii. Nowelizacje listy stanowią odpowiedź na dane zgromadzone przez Główny Inspektorat Farmaceutyczny i Wojewódzkich Inspektorów Farmaceutycznych, a także zgłoszenia ze strony farmaceutów i lekarzy.

Wraz z każdą kolejną edycją wykazu rośnie presja na opracowanie bardziej długofalowych i systemowych rozwiązań. Stały monitoring rynku farmaceutycznego, współpraca międzynarodowa oraz rozwój produkcji krajowej to tylko niektóre z działań, które mogą przyczynić się do zwiększenia stabilności dostaw. Dla pacjentów i przedstawicieli ochrony zdrowia lista antywywozowa pozostaje jednak jednym z kluczowych narzędzi zabezpieczających podstawowy dostęp do leczenia.

Lista obejmuje 276 pozycje, w tym produkty takie jak:
SpeediCath, gotowy do użycia hydrofilowy cewnik urologiczny;
Abasaglar Insulinum glarginum, roztwór do wstrzykiwań – stosowany w leczeniu cukrzycy;
Atenza Methylphenidati hydrochloridum, tabletki o przedłużonym uwalnianiu – lek stosowany w leczeniu zespołu nadpobudliwości ruchowej z deficytem uwagi (ADHD);
Berinert, proszek i rozpuszczalnik do sporządzania roztworu do wstrzykiwań lub infuzji – wskazany do stosowania w zapobieganiu napadom nawracającego wrodzonego obrzęku naczynioruchowego;
Braltus Tiotropium, proszek do inhalacji w kapsułce twardej – lek stosowany w podtrzymującym leczeniu przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP);
Durogesic Fentanylum, system transdermalny – wskazany w leczeniu ciężkiego przewlekłego bólu wymagającego ciągłego długoterminowego podawania leków opioidowych;
Envarsus Tacrolimusum, tabletki o przedłużonym uwalnianiu – lek immunosupresyjny;
Gardasil 9 – szczepionka przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego;
Ozempic Semaglutidum, roztwór do wstrzykiwań we wstrzykiwaczu – lek stosowany w cukrzycy;
Ryzodeg Insulinum degludecum + Insulinum aspartum, roztwór do wstrzykiwań;

TOP 25 leków w refundacji NFZ – pierwsze miesiące 2025 roku pod znakiem onkologii, cukrzycy i chorób rzadkich