Wiele praw zawartych w Europejskim Kodeksie Opieki Onkologicznej – EKOO (European Code of Cancer Practice) znajduje się w polskiej Ustawie o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Niektóre prawa są wdrożone lub wdrażane w innych ustawach niż wspomniana, np. dotyczące kompleksowej opieki czy oceny jakości opieki.
Europejski Kodeks Opieki Onkologicznej – EKOO został opublikowany w 2021 r. jako rozwinięcie Europejskiej Karty Praw Pacjenta Onkologicznego (European Bill of Patient’s Rights). Ma stanowić fundament dla podniesienia standardów opieki onkologicznej w Unii Europejskiej. Powstał w celu poprawy wyników leczenia chorych na nowotwory w Europie niezależnie od ich miejsca zamieszkania, a także wzmocnienia ich aktywnego uczestnictwa i zaangażowania na każdym etapie diagnostyki i leczenia.
Kodeks ma pomóc w zrealizowaniu Europejskiego Planu Walki z Rakiem, który zakłada, że do 2035 r. 70 proc. chorych na nowotwory przeżyje ponad 10 lat przy istotnej poprawie jakości życia. Europejski Kodeks Opieki Onkologicznej zawiera 10 najważniejszych praw pacjenta, określa, czego może on oczekiwać od systemu opieki zdrowotnej w zakresie opieki w trakcie i po wyjściu z choroby, jakości życia i korzyści z systemu opieki zdrowotnej.
„Europejski Kodeks Opieki Onkologicznej został stworzony przez ekspertów, organizacje pacjentów, rzeczników praw pacjenta, towarzystwa naukowe i Komisję Europejską. Jest to rodzaj wytycznych dla decydentów, w jaki sposób powinni zorganizować system opieki nad pacjentem onkologicznym w Unii Europejskiej, który będzie skupiony na pacjencie i będzie efektywny” – mówi Juliusz Krzyżanowski, adwokat kierujący praktyką prawa farmaceutycznego i ochrony zdrowia w Baker McKenzie, podczas konferencji Pacjent w Centrum Uwagi zorganizowanej przez nasze wydawnictwo Health Insight, wydawcę czasopisma i serwisu onkokurier.pl.
Według mecenasa Juliusza Krzyżanowskiego w Polsce system praw pacjenta jest dość dobrze skatalogowany. Mamy bowiem Ustawę o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta stanowiącą fundament i wiele dodatkowych ustaw, w których te prawa są nadpisane. To na przykład ustawy o działalności leczniczej, o świadczeniach opieki zdrowotnej i o Krajowej Sieci Onkologicznej. W związku z tym w skali europejskiej wypadamy dość dobrze na tle innych krajów biorąc pod uwagę organizację systemu opieki nad chorymi onkologicznie.
Ekspert podkreśla, że każdy obywatel poza prawami, przywilejami, ma również obowiązki w obszarze zdrowia. „Do tych obowiązków należy dbanie o zdrowie, choćby przez uczestniczenie w badaniach profilaktycznych, które zapewnia system. Niestety my obywatele, bardzo często tego obowiązku nie dopełniamy, zapewne dlatego m.in. że jest to obowiązek wynikający z uprawnienia, bo system daje nam możliwość udziału w bezpłatnych badaniach profilaktycznych. A powinniśmy myśleć w ten sposób: jeśli wezmę w nich udział, to pomogę sobie i odpowiednio wcześnie pomagając sobie, pomogę też systemowi. Kiedy zgłoszę się zbyt późno do lekarza, system będzie dużo bardziej obciążony moją chorobą” – zauważył Juliusz Krzyżanowski.
Co zawiera Europejski Kodeks Opieki Onkologicznej
– Prawo do równego dostępu do możliwie najlepszej opieki onkologicznej, w tym do drugiej opinii lekarskiej.
– Prawo pacjenta do informacji na temat jego choroby i leczenia przekazanej przez opiekujący się nim zespół medyczny oraz pochodzącej z innych wiarygodnych źródeł, w tym od organizacji pacjenckich.
– Prawo do informacji na temat jakości i bezpieczeństwa opieki, poziomu wiedzy i wyników leczenia w ośrodku, w którym chory jest leczony.
– Prawo pacjenta do opieki sprawowanej przez wyspecjalizowany wielodyscyplinarny zespół, najlepiej w ramach współpracujących ze sobą ośrodków onkologicznych.
– Pacjent ma prawo do udziału we wszystkich decyzjach na temat leczenia i opieki podejmowanych przez opiekujący się nim zespół medyczny.
– Kodeks zapewnia prawo do informacji o istotnych dla chorego toczących się badaniach klinicznych oraz o tym, czy może w nich uczestniczyć.
– Pacjent ma prawo do omówienia z zespołem medycznym swoich priorytetów i preferencji w celu osiągnięcia jak najlepszej jakości życia.
– Zgodnie z kodeksem pacjent ma prawo do optymalnego leczenia wspomagającego i paliatywnego w każdym momencie choroby.
– Kodeks zapewnia prawo pacjenta do uzyskania przejrzystego, dobrze zorganizowanego i możliwego do zrealizowania planu wychodzenia z choroby oraz rehabilitacji, a także omówienia tych działań z opiekującym się nim zespołem medycznym.
– Pacjent ma prawo do pełnego powrotu do społeczeństwa i ochrony przed stygmatyzacją oraz dyskryminacją związaną z chorobą nowotworową oraz – w miarę możliwości – powrotu do normalnego życia.
Na co skarżymy się Rzecznikowi Praw Pacjenta?
Marzanna Bieńkowska, zastępca dyrektora Departamentu Współpracy Biura Rzecznika Praw Pacjenta:
Mamy dość sporo skarg dotyczących długiego czasu oczekiwania na świadczenia, wyniki badań diagnostycznych i ich opis. Pacjenci onkologiczni skarżą się na nieprawidłową komunikację, przekazywanie informacji przez medyków językiem niezrozumiałym dla zwykłego człowieka, na brak wskazania dalszych możliwości leczenia i pokazania całego procesu włącznie z opieką paliatywną. Wiele uwag dotyczy opieki psychologicznej, a dokładnie jej braku – psycholog przychodzi na oddział szpitalny na chwilę, a potrzebne jest mocne wsparcie nie tylko dla samego pacjenta, ale i jego rodziny.
Marzanna Bieńkowska: pacjenci zbyt długo czekają na wyniki badań WIDEO
Europejski Kodeks Opieki Onkologicznej, prawa pacjenta onkologicznego, opieka onkologiczna w Polsce, prawa pacjenta z nowotworem, EKOO, standardy opieki onkologicznej, prawa pacjentów w Unii Europejskiej, system opieki onkologicznej, jakie prawa ma pacjent onkologiczny w Polsce, Europejski Plan Walki z Rakiem cele, dostęp do opieki onkologicznej w Polsce, komunikacja z pacjentem onkologicznym, skargi pacjentów onkologicznych do Rzecznika Praw Pacjenta, rola EKOO w leczeniu nowotworów, jakość życia pacjentów z chorobą nowotworową, opieka psychologiczna dla pacjentów onkologicznych, nowotwory, leczenie raka, rehabilitacja onkologiczna, opieka paliatywna, multidyscyplinarny zespół medyczny, druga opinia lekarska, organizacje pacjenckie, profilaktyka nowotworowa